ارزیابی کشتارگاهی زخم‌های شیردان و ارتباط آن با سن و جنس در گاومیش‌های آذربایجان غربی

شناسنامه علمی شماره

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم بالینی، دانشکده دامپزشکی ، دانشگاه ارومیه

2 دکتری دامپزشکی ، دانشگاه ارومیه

چکیده

زخم شیردان از بیماری‌های گوارشی گاو و گاومیش بوده که در شکل حاد با خونریزی، ملنا، پریتونیت حاد منتشر و در شکل مزمن با سوءهضم شناخته می‌شود. اشکال بالینی کمتر ولی فرم تحت بالینی در کشتارگاه فراوان می‌باشد. برای تعیین فراوانی، درصد و تیپ زخم‌ها، پراکندگی سنی و جنسی تعداد 258 راس از گاومیش‌های آذربایجان غربی (145 راس ماده، 113 راس نر) در کشتارگاه ارومیه انتخاب شدند. در مجموع تعداد 89 راس (5/34 درصد) دارای زخم شیردان بود که میزان فراوانی زخم‌های شیردان در گاوهای ماده (63 مورد از 145 راس) از نظر آماری با گاوهای نر (26 از 113 راس) متفاوت نبود. درصد ابتلاء سنی زخم‌های شیردان در دام‌های 1، 2، 3، 4 و بالای 4 سال به ترتیب 9درصد، 6/5درصد، 3/30درصد، 8/25درصد و 2/29درصد بود. با افزایش سن وقوع زخم شیردان نیز افزایش داشت. گاومیش‌های 3 و 4 و بالای 4 سال به ترتیب 1، 8 و 8 راس بیش از یک نوع ضایعه در شیردان داشتند. وقوع سنی زخم‌های شیردان در گاوهای نر به ترتیب 3/3درصد، 3/2درصد، 1/10درصد، 6/5درصد و 9/7درصد و در گاوهای ماده به ترتیب 6/5درصد، 3/3درصد، 7/14درصد، 2/20درصد و 4/21درصد بود که تفاوت معنی داری داشتند. از نظر تعدد تیپ‌ها 9/80درصد دارای یک تیپ، 7/15 درصد دارای دو و 4/3درصد حاوی 3 تیپ از زخم شیردان بود. درصد و پراکندگی جنسی تیپ‌های 1، 2، 3 و 4 به ترتیب 1/31درصد (13 راس نر، 20 راس ماده)، 8/36درصد (13 راس نر، 28 راس ماده)، 1/31درصد (4 راس نر، 30 راس ماده) و 94/0درصد بود. پراکندگی زخم‌ها در بدنه و تعداد معدودی در پیلور شیردان بود. نتایج هیستوپاتولوژی تمام موارد ضایعات ماکروسکوپی را تائید نمود. ضایعات تیپ 1 با کیستیک شدن کریپت های غدد، تیپ 2 با ترشحات سروزی فیبرینی جزئی و نکروز کریپت های غدد، تیپ 3 با ترشحات سروزی فیبرینی فراوان در محل زخم و عروق و نکروز کریپتهای غدد و تیپ 4 با گرانوله شدن بافت همبند، بافت همبند التیامی، نکروز بافتی، عروق جدید و ترومبوز عروقی بودند؛ لذا می‌توان گفت که بازاء هر سه گاومیش یک راس دارای یک تیپ از زخم شیردان هست. پراکندگی زخم‌ها در بین ماده‌ها و نرها متفاوت نبوده ولی با افزایش سن زخم شیردان و تعدد تیپ‌ها نیز افزایش می‌یابد. روند زخم‌ها در فرم تحت بالینی تا تیپ 3 بوده و تیپ 4 به فرم بالینی تظاهر نموده که تشخیص و درمان گردیده و یا تلف و حذف شده‌اند.

عنوان مقاله [English]

An abattoir investigation of the abomasal ulcers and their relationship with age and sex in west Azerbaijan buffaloes

نویسندگان [English]

  • A.GH Ramin 1
  • S Mizban 2
1 Clinical Sciences, Veterinary College, Urmia University
2 Vet Graduated, Urmia University
چکیده [English]

Abomasal ulcer is one of the main gastrointestinal diseases among ruminants in which characterized clinically by hemorrhagia,melena, acute diffuse peritonitis, death and subclinically by indigestion and mild hemorrhagic form. The subclinical form is diagnosed in autopsy or abattoir and more current than clinical form. To determine the types, age and sex distribution of subclinical abomasal ulcer, 258 buffaloes (113 males, 145 females) were selected in Urmia abattoir. Overall, 89 (34.5%) buffaloes including 26 from 113 males and 63 from 145 females showed ulcer in that it was not significantly differences. The percentage of age distribution in abomasal ulcers with 1,2,3,4 and over 4 years was 9%, 5.3%, 30.3, 25.8 and 29.2%,respectively. Abomasal ulcers increase significantly by age of animals (P<0.01). The number of buffaloes showed more thanone type of ulcer was 1, 8 and 8 animals, in that they were 3, 4 and over 4 years old, respectively. The age distribution of ulcers among males were 3.3%, 2.3%, 10.1%,5.6% and 7.9% and among females were 5.6%, 3.3%, 14.7%, 20.2% and 21.4%, respectively (P<0.01). The results of different types of ulcer in each animal showed that 72 (80.9%) with one type, 14 (15.7%) with two and 3 (3.4%) buffaloes with three types of ulcer in abomasum. The sex percentages of types 1 to 4 were 31.1% (13 males, 20 females), 36.8% (13 males, 28 females), 31.1% (4 males, 30 females) and 0.94%, respectively. The maturity of ulcerswas observed in the body and least was the pyloric form. The histopathological findings confirmed all macroscopic lesions in abomasum. Type 1 was accompanied by cystic form of abomasal crypts. In type 2 a slight serofibrinos and destruction of abomasal crypt was observed. In type 3 a copious serofibrin around the ulcer and complete destruction of abomasal crypts was seen. Type 4 was accompanied by granules in connective tissue, recovered connective tissue, necrosis, new blood vessels formation and thrombosis. In conclusion, nearly 35% or one from 3 bufalloes revealed at least one type of ulcer in abomasum. Sex difference was not found but abomasal ulcers and their different types increase by the age of animal. The subclinical types of abomasal ulcers were exist up to type 3, whilst type 4 was clinical form and rarely appears in the abattoir.

1- رئوفی ا. کریمی ا. محمدزاده ک. مرجانمهر س. ح. (1386) بررسی فراوانی و طبقه بندی ماکروسکوپی زخم‌های شیردان گاو در کشتارگاه شهرکرد. مجله دامپزشکی ایران، شماره 3: 18-14.
2- قدردان مشهدی، ع. اسماعیل زاده ص. گندمیم. (1389) فراوانی انواع زخم‌های شیردانی در گاومیش‌های اهواز: بررسی کشتارگاهی. مجله تحقیقات دامپزشکی، دوره 65، شماره 4، 356-351.
3- Ahmed, A.E., Constable, P.D., Misk, N.A. (2002) Effect of an orally administered antacid agent containing aluminum hydroxide and magnesium hydroxide on abomasal luminal pH in clinically normal milk-fed calves. J Am Vet Med Assoc., 220:74-79.
4- Bahler, C., Regula, G., Stoffel, M.H., Steiner, A., Von Rotz, A. (2009) Effects of the two production programs ‘Naturafarm’ and ‘conventional’ on the prevalence of non-perforating abomasal lesions in Swiss veal calves at slaughter. Res. Vet. Sci., In Press.
5- Braun, U., Eicher, R., Ehrensperger, F. 1991; Type 1 abomasal ulcers in dairy cattle. J. Vet. Med. A., 38: 357-366.
6- Cable, C.S., Rebhun, W.C., Fubini, S.L., Erb, H.N., Ducharme, N.G. (1998) Concurrent abomasal displacement and perforating ulceration in cattle: 21 cases (1985-1996). J. Am. Vet. Med. Assoc., 212:1442-1445.
7- Costa, L.R., Gill, M.S., Williams, J., Johnson, A.J., Angel, K.L., Mirza, M.H. (2002) Abomasal ulceration and abomaso-pleural fistula in an 11-month-old beef master bull. Can. Vet. J., 43:217-219. 
8- Dirksen, G, Doll, K., Einhellig, J., Seitz, A., Rademacher, G., Breitner, W., Klee, W. (1997) Abomasal ulcers in calves: clinical investigations and experiences. Tierarztl Prax., 25:318-328.
9- Haringsma, P.C., Mouwen, J.M. (1992) Possible significance of spiral-shaped bacteria in the etiology of abomasal ulcers in adult cattle Tijdschr Diergeneeskd., 117:485-487.
10- Jelinski, M.D., Ribble, C.S., Chirino-Trejo, M., Clark, E.G., Janzen, E.D. (1995) The relationship between the presence of Helicobacter pylori, Clostridium perfringens type A, Campylobacter spp, or fungi and fatal abomasal ulcers in unweaned beef calves. Can. Vet. J., 36:379-382.
11- Jelinski, M.D., Ribble, C.S., Campbell. J.R., Janzen, E.D. (1996) Descriptive epidemiology of fatal abomasal ulcers in Canadian beef calves. Prevent. Vet. Med., 26: 9-15. 
12- Marshall, T.S. (2009) Abomasal ulceration and tympany of calves. Vet. Clin. North Am. Food Anim. Pract. 25:209-220
13- Mee, J.F. (1992) Neonatal abomasal ulceration in a young calf. Vet. Rec., 131:496-499.
14- Muller, K., Merrall, M., Sargison, N.D. (1999) Left abomasal displacement and ulceration with perforation of abdominal musculature in two calves. Vet. J., 157:95-97.
15- Murray LD, Penny CD and Scott PR, (1991) Abomasal foreign body and left-sided displacement in a pregnant cow. Br. Vet. J.,  147: 385-387.
16- Niehaus, A.J. (2008) Surgery of the abomasum. Vet. Clin. North Am. Food Anim. Pract. 24:349-358.
17- Ok, M., Sen, I., Turgut, K., Irmak, K. (2001) Plasma gastrin activity and the diagnosis of bleeding abomasal ulcers in cattle. Physiol. Pathol. Clin. Med., 48:563-568.
18- Radostits, O.M., Gay, C.C., Hinchcliff, K.W., Constall, P.D. (2007) Veterinary Medicine, 10th Edn. Harcout Publishers Ltd, London, PP: 117-21, 857-862, 874-875.
19- Smith, D.F., Munson, L., Erb, H.N. (1986) Predictive values for clinical signs of abomasal ulcer disease in adult dairy cattle. Prevent. Vet. Med., 3: 573-580.
20- Tanwar, R.K., Aminudeen, J.L.S. (1987) Hemorrhagic abomasal ulcers in buffalo calves. Indian J. Vet. Med., 7: 125-126.
21- Vatn, S., Ulvund, M.J. (2000) Abomasal bloat, haemorrhage and ulcers in young Norwegian lambs. Vet. Rec., 146:35-39.
22- Wiepkema, P.R., Van Hellemond, K.K., Roessingh, P., Romberg, H. 1987; Behaviour and abomasal damage in individual veal calves Appl. Anim. Beh. Sci., 18: 257-268.